TBMM Genel Kurulu’nda Bartın’ın Amasra ilçesinde meydana gelen maden kazasının tüm taraflarıyla araştırılarak emsal kazaların önlenmesine yönelik önlemlerin belirlenmesi gayesiyle kurulan Meclis Araştırması Komitesi, uzmanları dinlemeye devam ediyor.
Bartın’ın Amasra ilçesinde meydana gelen maden kazasının tüm yönleriyle araştırılarak benzer kazaların önlenmesine yönelik tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan TBMM Araştırma Komisyonu, AK Parti Kayseri Milletvekili Taner Yıldız Başkanlığı’nda toplandı.
Komisyon, bugünkü toplantısında; Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı, İş Sıhhati ve Güvenliği Genel Müdürlüğü Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı ile Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK) temsilcilerini dinledi.Komisyonda milletvekillerinin konuşması sırasında; CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz ile Komite Lideri Taner Yıldız ortasında tartışma çıktı.Deniz Yavuzyılmaz, Taner Yıldız’a, “Kurum yetkililerini savunuyorsun” dedi. Taner Yıldız ise, “Ben neyi savunacağım, nedir derdin? Ben gerçeği kapatmaya mı çalışıyorum?” sözleri ile karşılık verdi. Yavuzyılmaz da “Evet, aynen öyle” derken, Taner Yıldız, “İftira atıyorsunuz, haddinizi aşmayın” diyerek reaksiyon gösterdi.Konuşmaların akabinde komisyona katılan kurum temsilcilerinin sunumuna geçildi. TTK Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, kurul üyelerinin, patlamanın olduğu madende hangi aylarda kontrolün yapıldığı, son yapılan kontrol raporunun bulgularına ait, sorularını yanıtladı. Kiraz, Amasra müessesesindeki kazanın nedenlerinin net olarak ortaya konulduktan sonra tüm taraflarıyla ayrıyeten kıymetlendirme yapılacağını belirtti. Kiraz, milletvekillerinin, Amasra’da kazanın olduğu maden ocağı ile ilgili sorularına şöyle karşılık verdi: “2012 yılından itibaren yapılan çalışmalarla klasik prosedürle üretim yapılan kömür damarlarında tam mekanize tahkimat teçhizatı üretim sistemlerine geçilmesi için Amasra müessesinde bir AR-GE projesi uygulanarak, birinci uygulama olarak uygulaması yapılmıştır. Müessesemizdeki uygulamalarda muvaffakiyet sağlanması üzerine mekanize, yarı mekanize üretim uygulamalarının tüm kuruluşlarımıza uygulanabilirliği araştırılarak damar koşulları, jeolojik şartlar ve yan kayaçları uygun olan panolara yaygınlaştırmaya başlanılmıştır. Yapılan ve devam etmekte olan konsantrasyon çalışmalarıyla hazırlık ve üretimde mekanizasyon çalışmalarının yaygınlaştırılmasına paralel kurum personellik norm takım yapısının yine oluşturulması planlanmış olup, bu mevzuda uzman bir kuruluş olan TÜBİTAK’a bağlı TÜSSİDE’yle çalışma yapılmış, Genel Müdürlük ve kuruluşlarımız için yeni bir norm takımı çalışması yaptırılmıştır. Bu çalışma sonunda yeraltı için 11 bin 500, yerüstü için 2 bin 500 olan toplam 14 binlik takım, yeni haliyle yeraltı için 8 bin 750, yerüstü için 2 bin ve toplamda 10 bin 750 olarak önerilmiştir.”‘200 SAATLİK YER ALTI VE YER ÜSTÜ İŞE UYUM KURSU VERİLMEKTEDİR’Kiraz, milletvekillerinin, son kazada şehit olan işçilerin genç olduğu ve tecrübelerinin olup olmadığına yönelik sorulara, çok tehlikeli işlerde çalışmaya başlama yaşının yönetmelik gereği 18 olduğunu belirterek, “Yeni işe başlayan çalışanlarımıza işe başlamadan evvel İş Sıhhati Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı uyumunda tüm kurumlarımızda bulunan iş güvenliği ünitelerince 200 saatlik, yer altı ve yer üstü işe ahenk kursu verilmektedir. Bu kurs tamamlandıktan sonra mevzuatta ve toplu iş mukavelelerinde geliştirme kursları, iş sıhhati ve güvenliği eğitimi başlığı altında yılda en az 2 iş günü, 16 saat iş sıhhati güvenliği istikametinden teknik ve mesleksel eğitimler verilmektedir” açıklamasında bulundu.Yeni işe giren çalışanların, usta yanında yedek olarak işe başladıklarına dikkat çeken Kiraz, “Yedeklikten ustalığa terfi edebilmeleri için 6 ay çalışmışlık gerekir. 6 ay yedek olarak çalışanların eğitim gördükten sonra girdikleri imtihanda muvaffakiyet göstermesi durumunda ustalığa terfi ederler. Arkadaşlarımızdan 7’si 14 yıllık tecrübeye sahip, 1’i 8 yıllık deneyime sahip, 3’ü 7 yıllık tecrübeye sahip, 31’i 4 yıllık tecrübeye sahip” değerlendirmesinde bulundu.AMASRA MÜESSESİNE ALINAN KADRO SAYISI Kiraz, milletvekillerinin “Müesseselere en son ne vakit, hangi sayılarda mühendis alımı yapıldı? Eldeki işler sanki kendi uzmanlık alanında çalışıyor muydu?” şeklindeki sorulara ise, “Genel yatırım ve finansman programı çerçevesinde, son 10 yılda Hazine ve Maliye Bakanlığınca kuruluşlarımızda çalıştırılmak üzere, mühendislik fakültesi mezunu, branşlarda 199 kişinin 399 sayılı Kanun Kararında Kararname’ye tabi, sözleşmeli personel statüsünde mühendis pozisyonunda açıktan atanmasına izin verilmiş ve yönetim kurulumuzun kararı sonrasında müesseselerimizde göreve başlamışlardır. 2022 yılında 15’i maden mühendisi olmak üzere; 35 mühendis, 8 tekniker, toplam 43 teknik eleman Amasra müessesine alınmıştır” bilgisini paylaştı.’İŞÇİLER, ‘PANO AYAK ÜRETİM’ SANAT ÜNVANINDA ÇALIŞMAKTADIR’Kiraz, maden işçilerinin işe alınmalarına ilişkin, “İşçilerimiz genelde işe alındıkları ‘pano ayak üretim’ sanat unvanında çalışmaktadır. Kurumlarımızın muhtaçlıkları doğrultusunda ‘pano ayak üretim’ işçilerimizden üretime yardımcı yan sanatlar olan hazırlık, tamir tarama ve nakliyat sanatlarına süreksiz sanat değişimi yapılarak çalıştırılmaktadırlar” dedi. AMASRA MÜESSESİNDE MÜHENDİSLERİN TECRÜBELERİKiraz, mühendislerin tecrübelerine ilişkin de şu bilgileri paylaştı: “Kurumumuzda müessese müdürü, kurum müdür yardımcısı, işletme müdürü takımlarına atanabilmek için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci unsurundaki 10 yıllık deneyim, en az 2 yılı kurumda olmak üzere, kamu ve özel bölüm toplamı, taşıması gerekmektedir. Başka yandan; şef, başmühendis, teknik şef ve şube müdürü kadro pozisyonları için ise Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Vazifede Yükselme ve Unvan Değişikliği Temellerine Dair Genel Yönetmelik doğrultusunda, kurumumuzca hazırlanan, kurumumuz işçisine Misyonda Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği kararlarına nazaran yazılı ve kelamlı imtihan sonrası atamalar yapılmaktadır. Bahse bahis yönetmelik yeterince, yazılı imtihan hizmet alımı yoluyla üniversiteler tarafından kelamlı imtihan istenerek kurum tarafından yapılmaktadır.”Adayların, yazılı ve sözlü sınavlara tüm idari mevzuat dışında, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve buna bağlı yönetmelikler, Kurumca yayınlanan diğer yönetmelik, yönerge ve genelgeler, Maden Kanunu’yla ilgili mevzuat konularından hazırlanarak sınava girdiklerine dikkat çeken Kiraz, söz konusu sınavın 2021 yılında yapıldığını söyledi.İŞYERİNİN DURDURULMASI Kiraz, “Metan oranının yüzde 2’nin üstüne çıktığında iş yeri durdurulmasıyla ilgili bir şeyiniz oldu mu?” sorusuna, maden iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğinin bu hususu düzenlediği cevabını verdi. Kiraz, yüzde 2’den çok metan tespit edilen ocaklarda yahut ocak kısımlarında çalışanların kurtarılması ve grizunun temizlenmesi dışında çalışma yapılmadığına dikkat çekerek şöyle devam etti: “Kurumumuz Merkezi İzleme Sistemi Yönergesi’nde de ‘metan 1’inci alarm seviyesine ulaştığında merkezi izleme istasyonu personeli gaz geliri olan iş yerlerini arayarak sebebini sorgular ve çalışanları uyarır. Metanın yüzde 1,5 seviyesinde elektrikli ekipmanların enerjisi otomatik devre kesiciler tarafından kesilir, daha sonra sırasıyla ilgili ocak servis mühendisi, işletme iş güvenliği veya ilgili baş mühendisi veya nöbetçi mühendisi arayarak haber verir. 2’nci alarm düzeyine ulaştığında merkezi izleme sistemi işçisi o iş yerini derhal arayarak çalışanların pak havaya çekilme talimatını verir, sonra acil durum bağlantı şemasında belirtilen sırayla bilgilendirme yapar’ denilmektedir. İşin durdurulması ocağın tümünde değil, gazın yükseldiği kısımlarda taban, lağım ve gibisi yerlerde uygulanır. Bununla alakalı hem rapor defterlerimizden görsellerimiz var hem de kayıtlı telefonlarımızdaki ses kayıtlarımız var.”Kiraz, sıkıntılı durumda yapılan uygulamalarla ilgili komisyona Amasra başta olmak üzere maden ocaklarına ilişkin ses kaydı da dinletti.Kazanın gerçekleştiği gün kayıtların olup olmadığına ilişkin sorulara Kiraz, “Bütün kayıtlar, merkezi gaz izleme sistemindeki kayıtlı telefondaki tüm kayıtlar var, onlar da ilgili makamlara teslim edildi. Savcılığa verildi” dedi.Kiraz, komisyon üyelerinin kaza anına ilişkin teknik sorularına da yanıt verirken, alarm sisteminin nasıl çalıştığını görsellerle anlattı.ARIZALI PERVANE Olay yerini havalandıran 4 pervaneden 1’i arızalı olduğuna ilişkin sorulara Kiraz, “Bu soru da mahiyeti prestijiyle iş akış, tertip nizamı bağlamında soruşturmayı yapan makamlarca açıklığa kavuşturulması gereken bir husustur” dedi.Olay gününe ait komisyona ses kayıtlarını dinleten Kiraz şu bilgileri verdi: “Ses ve gaz izleme teknikeri ile olay yerindeki nezaretçi görüşüyor. Diyor ki, ‘vantüp yırtıldı, yapıldı, tamir edildi, arına normale ulaşıyor’ ancak arızalı konuşulan, medyada yansıyan arızalı pervaneyle ilgili de konuşma var, ‘Pervane çalışmıyor ama gaz değerlerinde bir kıpırdama yok. Bu da bileziği çıkmış, vardiyada yapılacak’ diyor. Konuşulan husus on birden sonra yahut on bir buçuktan sonra pervanenin 1 adedinin arızalı olduğu ve bu nedenle gazın yükseldiği üzere bir tabir kullanılmaktadır. Olay da 18.00’de olduğuna göre 18.09’da baktığımız vakit grafiğe yani saat on ikiden itibaren olay saatine kadar 18.00’e kadar grafikte hiçbir yükselme yok. Yani pervane arızası veya çalışmamış olsa dahi 3 tane pervane yeteri miktarda havalandırdığını ve gaz değerlerinde bir kıpırdama olmadığı bu kayıtlardan da görülecektir.”Türkiye Taş Kömürü Karadon Müessese Müdürü Fazlı Uncu da komisyona maden ocaklarının nasıl çalıştığına ilişkin teknik sunum yaptı.
Türkiye Taşkömürü Kurumu Vardiya Mühendisi Haci Mehmet Bardız, Amasra’da ki maden ocağının yapısıyla ilgili bilgileri paylaştı.
